Η Ψυχοθεραπευτική παρέμβαση έχει ως στόχο την υποστήριξη και ενδυνάμωση του παιδιού ή του εφήβου προκειμένου να διευρύνει την προσωπικότητά του και να βρει αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης των ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών και προκλήσεων, τόσο σε ενδοπροσωπικό όσο και σε διαπροσωπικό επίπεδο.
Αποτελεί έναν ασφαλή τόπο όπου υποστηρίζεται το μοίρασμα και η ελεύθερη έκφραση μέσα σε ένα περιβάλλον αποδοχής, σεβασμού και κατανόησης. Βασικό εργαλείο της θεραπευτικής δουλειάς είναι η ουσιαστική σχέση και σύνδεση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον θεραπευτή και τον θεραπευόμενο.
Καθώς τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν και εκφράζουν με διαφορετικό τρόπο από τους ενήλικες τα συναισθήματα αλλά και τις ανάγκες τους, ανάλογα με την αναπτυξιακή φάση στην οποία βρίσκονται αλλά και την ιδιοσυγκρασία τους, είναι πολύ σημαντική η διαμόρφωση ενός πλαισίου που θα υποστηρίζει δεξιότητες όπως:
- Αυτοπαρατήρηση
- Συναισθηματική ανάπτυξη και έκφραση
- Αναγνώριση και επικοινωνία των διαφορετικών προσωπικών αναγκών
- Διαχείριση άγχους και αγχωδών εκδηλώσεων
- Αύξηση της επίγνωσης και διερεύνηση επιλογών και νέων τρόπων δράσης
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και συνεργασίας
- Δημιουργία και διατήρηση κοινωνικών σχέσεων
- Διαχείριση συγκρούσεων
- Δεξιότητες οργάνωσης
- Αυτορρύθμιση
Οι συνεδρίες μπορεί να περιλαμβάνουν – εκτός από τον διάλογο – ποικίλα εργαλεία και τεχνικές που διευκολύνουν και εμπλουτίζουν την θεραπευτική διαδικασία. Εργαλεία όπως οι Ζώνες Εγκεφαλικής Λειτουργίας (Dr. Siegel, 2019), το Θερμόμετρο των Συναισθημάτων (Attwood 2004, 2006, Buron & Curtis, 2003), η Πυραμίδα των Συμπεριφορών (K.D Buron, 2007) αλλά και προγράμματα Ψυχοεκπαίδευσης όπως το «Τρέφοντας τον Παιδικό Νου» («The Whole Brain Child”, Dr. D. Siegel, 2012) αποτελούν σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας, όπως και οι δημιουργικές προσθήκες των παιδιών και των εφήβων με γνώμονα τα ενδιαφέροντά τους.
Το πεδίο της Διαπροσωπικής Νευροβιολογίας (Dr. Dan Siegel), διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό το έδαφος της θεραπευτικής διαδικασίας. Βασική αρχή είναι ότι ο εγκέφαλος συνεχίζει να διαμορφώνεται καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής (νευροπλαστικότητα) και επηρεάζεται σημαντικά από τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον, μέσα από τις οποίες μπορούν να δημιουργηθούν νέες προοπτικές αλλά και «επούλωση» προηγούμενων τραυματικών εμπειριών.
Στις θεραπευτικές συνεδρίες που αφορούν παιδιά μικρότερης ηλικίας (5-10 ετών), βασικό εργαλείο της παρέμβασης αποτελεί και το παιχνίδι καθώς, μέσω αυτού, δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξουν ένα εύρος δεξιοτήτων όπως η δημιουργικότητα, η ανάληψη πρωτοβουλίας, η συνεργασία, η φαντασία, η συναισθηματική έκφραση. Το παιχνίδι μπορεί να έχει πολλές μορφές (παιχνίδι ρόλων, χρήση πηλού και άλλων υλικών, εμψύχωση κούκλας, δραματοποίηση παραμυθιού κ.α) ανάλογα με τις ανάγκες αλλά και το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού.
Η οικογένεια αποτελεί σημαντικό αρωγό και συνοδοιπόρο στο θεραπευτικό ταξίδι του παιδιού και του εφήβου.
